Tổng quan nghề nghiệp HVAC

XÉT THEO LĨNH VỰC CÔNG VIỆC:

Nếu phải phân chia thật chính xác thì chuyên ngành HVAC phân ra chỉ bao gồm 2 nhánh chính riêng biệt là dành cho công nghiệp và mảng còn lại là dân dụng. Tuy nhiên khi viết về nghề nghiệp HVAC thì mìnhlại phân ra làm 3 nhánh chính:

Building Services:

Building Services bao gồm các hệ thống MEP và chúng ta làm ở bộ phận Mechanical.

Các công trình dân dụng bao gồm: nhà ở, trường học, bệnh viện….HVAC trong lĩnh vực dân dụng đóng vai trò tạo ra môi trường tiện nghi cho hoạt động sống và làm việc của con người.

Mức lương kỹ sư thiết kế cho các mảng này đều cơ bản như nhau nên không nhất thiết phải làm lạnh hay làm nóng.

Nhưng đối với mảng thi công, mức lương khởi đầu của kỹ sư giám sát các công trình công nghiệp cao hơn kha khá so với kỹ sư giám sát building, và dĩ nhiên là ở một công trình công nghiệp sẽ có nhiều rủi ro hơn về các vấn đề an toàn cũng như trách nhiệm công việc.

Industrial:

Khi làm việc trong mảng công nghiệp kỹ sư HVAC có thể thiết kế các hệ thống Building Services cho các tòa nhà công nghiệp hoặc thiết kế các hệ thống Utilities.

Hệ thống Building Services: đối với các tòa nhà công nghiệp, HVAC trong khối Building Services chủ yếu thường chỉ là các hệ thống thông gió. Hệ thống điều hòa không khí thường chỉ chiếm một phần khá ít trong tổng khối lượng công việc. 

Hệ thống Utilities: bao gồm các hệ thống Chilled Water, Heated Water, Steam, Cooling Plant, Compressed Air... các hệ thống này đóng vai trò phụ trợ trong các công đoạn sản xuất.

Các mảng khác:

Ngoài 2 mảng chính phía trên, kỹ sư HVAC có thể chuyên sâu về hệ thống HVAC cho tàu thuyền công trình biển (marine), kho lạnh, thiết kế lò hơi.

XÉT THEO TÍNH CHẤT CÔNG VIỆC

Nếu xét theo tính chất công việc, kỹ sư HVAC có thể làm chuyên theo kỹ thuật hoặc theo quản lý và kinh tế.

Nếu chọn con đường đi chuyên theo kỹ thuật, bạn sẽ chỉ chuyên làm về các công việc chuyên môn và con đường bạn đi sẽ được tóm gọn như sau:

• Fresh : là một kỹ sư mới hoàn toàn, bạn chưa làm được việc. Khi được giao một công việc cụ thể bạn cần được hướng dẫn để làm. Mức lương cho kỹ sư Fresh hiện nằm đâu đó từ 5-7tr. 
• Junior : khi được giao một công việc, bạn biết cách tìm hiểu về công việc đó để tìm ra hướng giải quyết. Dĩ nhiên, một Junior vẫn chưa tự định hình được mình cần làm gì mà cần được giao cho công việc. Mức lương Junior hiện dao động từ 8-13tr. 
• Intermediate : khi được giao một công trình, bạn bắt đầu có thể tự định hình mình cần phải làm gì và làm sao để giải quyết. Dĩ nhiên Intermediate chưa thể tự quyết định tất cả mà cần sự hướng dẫn của các anh chị senior. Mức lương của Intermediate dao động hiện nay nằm trong khoảng 14-20tr. 
• Senior : là người đã có nhiều năm trong nghề, nắm rất vững về chuyên ngành của mình và là người phải giải quyết những khó khăn về kỹ thuật và kiêm tra thiết kế. Mức lương của Senior dao động trong tầm 20-35tr. 
• Expert: là những người có tầm hiểu biết sâu và rộng vượt trội, nắm vững tất cả các hệ thống, cập nhật những kiến thức mới, là google kỹ thuật chuyên giải quyết những vấn đề mà senior cũng không làm được. 

Nếu chọn con đường đi theo quản lý, bạn không chỉ cần nắm được chuyên môn của mình mà còn phải nắm tất cả các hệ thống khác, dĩ nhiên bạn không phải là người thiết kế nên không cần giỏi chuyên môn như các kỹ sư khác nhưng hiểu biết cần phải đủ. Ngoài những kỹ năng về chuyên môn, đi theo quản lý dự án bạn có thể làm:

• Project Leader: chịu trách nhiệm chính về dự án của mình, bạn là người quản lý tất cả các thông tin liên quan, phân bổ nguồn lực... đảm bảo dự án của mình chạy đúng và cho ra sản phẩm đúng. Một PL có thể nắm một vài dự án cùng lúc. 
• MEP Manager: cần quản lý tất cả mọi mặt của hệ MEP: tất cả các dự án của hệ MEP, nguồn lực, thời gian, tiền bạc... 
• Project Manger: là những người chuyên đi kiếm dự án về cho công ty và quản lý chung tiến độ của dự án để đảm bảo các thỏa thuận của công ty và khách hàng. PM ngoài phải biết về những kiến thức kỹ thuật còn cần những kỹ năng quản lý, kinh tế, vận hành dự án... và cả luật. 

Mức lương của các kỹ sư đi theo định hướng này nói chung là...cao, có thể là từ 40-100-200tr tùy theo trách nhiệm và công việc cụ thể của mình.

XÉT THEO MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC

Bạn có thể làm việc ở công trường cũng có thể làm ở văn phòng, nhưng ở đâu bạn sẽ có tương lai hơn?

Đa số các sinh viên đều truyền tai nhau rằng đi thi công thì lương mới cao. Đúng! Thi công làm việc trực tiếp liên quan tới tiền bạc trong khi kỹ sư thiết kế chỉ làm ra tờ giấy nên mức lương của các kỹ sư thi công cao hơn so với thiết kế. Nhưng, điều đó chỉ đúng khi bạn thuộc tầng lớp cao cấp ở công trường.

Đối với các kỹ sư Fresh và Junior: 

Khi làm việc ở công trường bạn có thể chỉ nắm một tổ công nhân không quá nhiều người. Bạn chỉ làm cho một phần trong hệ thống mà mình giám sát. Thời gian đầu và cuối dự án công việc cực kỳ nhiêu nhưng ở giữa dự án thời gian làm việc ít. Một ngày ở công trình thời gian di chuyển và ngồi cafe tán dóc còn nhiều hơn thời gian thực sự làm việc. Và cuối cùng là 1 tới 2 năm thì bạn mới làm được một công trình. 

Khi thiết kế bạn chỉ có một mình nhưng bạn làm nhiều công việc cho nhiều phần khác nhau trong hệ thống và một công trình khoảng từ 20-30 tầng chỉ cần 1 cho tới 3 kỹ sư cho hệ thống HVAC. Nếu công ty có dự án thì công việc của bạn không lúc nào là không có. Thời gian làm việc thực sự trong 8 tiếng của kỹ sư thiết kế là gần như hoàn toàn 8 tiếng. Một năm bạn có thể tham gia tới 5-7 công trình. 

Từ sự so sánh trên bạn có thể thấy rõ ai làm nhiều hơn, và dĩ nhiên tiền lương cũng từ đó mà ra. Trong khi các kỹ sư giám sát giỏi (Junior) ngoài công trường lương có thể lên tới 8-10tr thì Junior ở văn phòng có thể lên tới 13-15tr. 

Đối với các kỹ sư Intermediate và Senior: 

Nếu bạn làm quản lý ở công trường: bạn có thể quản lý nguyên một hệ thống giá trị vài chục tỷ, quản lý cả vài trăm con người. 

Nếu bạn làm PL ở công ty, ban có thể quản lý một team khoảng hơn 10 người với khoảng 2-3 dự án cùng một lúc. 

Theo tiền lương của kỹ sư ở công trường sẽ cao hơn bởi vì trách nhiệm của bạn nặng hơn rất nhiều. Đã có anh bạn mình quen làm ở công trường lương 50tr nhưng lui về văn phòng lương chỉ còn chưa tới 35tr. Không nói tới những việc rút ruột làm giảm chất lượng công trình, nhận phong bì, ở công trường còn có những khoản thu nhập chính đáng khác ngoài lương. 

Ở đây mình không đề cập tới kỹ sư bán hàng và vận hành vì 2 mảng này tương đối đặc biệt. 

Lương của kỹ sư sale một phần phụ thuộc vào doanh số. Có những bạn 3-4 năm kinh nghiệm, chỉ cần làm ngày 2 tiếng tại nhà, lâu lâu ghé tới công ty, lâu lâu ghé tới công trình nhưng lương đều đều hơn 20tr. Nhưng cũng có người với mức năm kinh nghiệm tương tự nhưng ngày làm 8 tiếng tại công ty, chạy qua chạy lại chăm sóc khách hàng mà rồi lương tháng vẫn dưới 13tr.

Với kỹ sư vận hành, lương tùy thuộc vào hệ thống mà bạn vận hành: cùng một chức vụ tương đương nhưng ở các nhà máy lớn, các nhà máy nhiệt điện... lương sẽ cao hơn nhiều so với vận hành kho lạnh hoặc các tòa nhà.